Materiały do ustnego egzaminu maturalnego z historii.
Teksty źródłowe, pytania i odpowiedzi.

       Prezentowane tutaj teksty źródłowe, pytania i propozycje odpowiedzi nawiązują bezpośrednio do opublikowanego w 1997 r. wydawnictwa Historia. Teksty źródłowe do ustnego egzaminu maturalnego (Warszawa 1997, wyd. 2 - 1998, ss. 112). Ta niewielka książeczka została opracowana przez zespół w składzie: Teresa Bednarowicz, Jan Chańko (także redaktor i autor wstępu, s. 3-7), Daniela Meissner, Eleonora Trzcińska (autorka wprowadzenia pt. Aspekty metodyczne stosowania tekstów źródłowych w edukacji szkolnej, s. 8-14), Jacek Wawrzkiewicz.
       W wydawnictwie oprócz 80 tekstów źródłowych zamieszczone zostały odpowiedzi na postawione pytania (Odpowiedzi na pytania do wybranych tekstów, s. 97-104), ale tylko w odniesieniu do siedmiu tekstów (nry 5, 14, 44, 50, 60, 66, 80). Na spotkaniach promujących wydawnictwo nauczyciele historii pytali mnie jako redaktora: dlaczego tylko tak niewielka ilość tekstów ma gotowe odpowiedzi? i dlaczego właśnie te?
       Na jednym ze spotkań, nie pamiętam już czy to było w Toruniu czy też w Bydgoszczy, zapytano mnie wprost, czy przypadkiem zespół autorski nie formułował większej ilości własnych odpowiedzi, w obawie przed krytyką i czy nie wybraliśmy do odpowiedzi tekstów najłatwiejszych lub z tematów dobrze nam znanych. Pojawił się też zarzut, iż nauczyciel a zwłaszcza badacz historii nie jest w stanie udzielić odpowiedzi "na poziomie" ucznia szkoły średniej, maturzysty, że jego odpowiedź będzie zawsze lepsza, bo dysponuje obszerniejszą wiedzą.
       Na uwagi te odpowiedzieć wyczerpująco jest dość trudno, ale w dalszej pracy dydaktycznej opracowywałem sam coraz więcej odpowiedzi do tekstów zamieszczonych we wspomnianym wydawnictwie. Przygotowujący się do matury (w 2001 r.) mój syn Piotr i jego przyjaciel Grzegorz "wymusili" na mnie kolejnych kilka odpowiedzi na pytania do tekstów źródłowych i to nie tylko tych pochodzących ze zbioru przeze mnie redagowanego. Sami przedstawili mi do oceny szereg własnych, kompetentnych tekstów odpowiedzi (odpowiedzi te zostały podpisane ich imionami). I tym sposobem zebrało się 28 nowych odpowiedzi na pytania do wydawnictwa pod moją redakcją (zatem jest ich razem 35). Ponadto 10 innych, ale interesujących z punktu widzenia analizy i interpretacji, przekazów źródłowych uzyskało odpowiedzi do sformułowanych pytań. W poniższym spisie figurują one pod numerami 36-45 i mają wewnętrzną numerację poprzedzoną literą N.

---

tekstów źródłowych z wydawnictwa Historia. Teksty źródłowe do ustnego egzaminu maturalnego wraz z odpowiedziami do pytań (gwiazdkami oznaczono teksty, które odpowiedzi uzyskały już w wydawnictwie)

1. Tekst źródłowy nr 05. Prawo salickie z przełomu V i VI w. (fragmenty)*
2. Tekst źródłowy nr 06 Formularz aktu komendacji  ( otwórz )   ( pobierz )
3. Tekst źródłowy nr 08. Formularz imunitetu królewskiego  ( otwórz )   ( pobierz )
4. Tekst źródłowy nr 10.[Prawo składu dla miasta Krakowa z 1306 r.]  ( otwórz )   ( pobierz )
5. Tekst źródłowy nr 11. Akt erekcyjny Akademii Krakowskiej z 1364 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
6. Tekst źródłowy nr 12. Przywilej koszycki z 17 września 1374 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
7. Tekst źródłowy nr 13. Umowa w Krewie z 14 sierpnia 1385 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
8. Tekst źródłowy nr 14. Chrzest Litwy według Jana Długosza (1415-1480)*
9. Tekst źródłowy nr 15. Cztery artykuły praskie z 1421 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
10. Tekst źródłowy nr 17. Opinia portugalska o Henryku Żeglarzu z początku XVI w.  ( otwórz )   ( pobierz )
11. Tekst źródłowy nr 18 [Konstytucja "Nihil novi" z 1505 r.]  ( otwórz )   ( pobierz )
12. Tekst źródłowy nr 19. Tezy Marcina Lutra z 1517 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
13. Tekst źródłowy nr 23. Unia lubelska z 1569 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
14. Tekst źródłowy nr 24. Fragment uchwały konfederacji warszawskiej z 28 I 1573 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
15. Tekst źródłowy nr 25. [Artykuły henrykowskie z 1573 r. (fragmenty)]  ( otwórz )   ( pobierz )
16. Tekst źródłowy nr 27. Charles Louis de Montesquieu (1689-1755). Monteskiusz "O duchu praw" - 1741 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
17. Tekst źródłowy nr 30. Fragmenty Deklaracji Niepodległości z 1776 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
18. Tekst źródłowy nr 31. Fragmenty konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej z 17 IX 1787 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
19. Tekst źródłowy nr 32. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, 26 VIII 1789 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
20. Tekst źródłowy nr 34. [Ustawa Rządowa (Konstytucja 3 maja 1791 r.) - część wstępna]  ( otwórz )   ( pobierz )
21. Tekst źródłowy nr 43. Uchwała Sejmu Królestwa Polskiego z 25 I 1831 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
22. Tekst źródłowy nr 44*
23. Tekst źródłowy nr 48. [Ukaz cara Aleksandra II dla Królestwa Polskiego w sprawie uwłaszczenia chłopów, odszkodowań dla dziedziców i serwitutów, Petersburg 19 II/2 III 1864 r. (fragment)]  ( otwórz )   ( pobierz )
24. Tekst źródłowy nr 50*
25. Tekst źródłowy nr 51. Fragment odezwy Komitetu Robotniczego Polskiej Partii Socjalno-Rewolucyjnej "Proletariat", Warszawa, l IX 1882 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
26. Tekst źródłowy nr 54 . Postanowienia w sprawie granic wschodnich Niemiec.  ( otwórz )   ( pobierz )
27. Tekst źródłowy nr 55. Dekret najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej 22 XI 1918 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
28. Tekst źródłowy nr 58. Nota delegacji polskiej na konferencję pokojową do przewodniczącego komisji specjalnej Julesa Cambona w sprawie granic państwa polskiego, Paryż, 28 II 1919 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
29. Tekst źródłowy nr 59. [Rozdział I Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej . Ustawa z dnia 17 marca 1921 roku]  ( otwórz )   ( pobierz )
30. Tekst źródłowy nr 60*
31. Tekst źródłowy nr 62. [Rozdział I Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1935 roku]  ( otwórz )   ( pobierz )
32. Tekst źródłowy nr 65. [Tajny protokół dodatkowy do paktu o nieagresji (pakt Robentropp-Mołotow) pomiędzy Niemcami a ZSRR, Moskwa 23 VIII 1939 r.]  ( otwórz )   ( pobierz )
33. Tekst źródłowy nr 66. Nota ministra spraw zagranicznych ZSRR W. Mołotowa doręczona ambasadorowi polskiemu w Moskwie W. Grzybowskiemu w nocy z 16 na 17 września 1939 r.*  ( otwórz )   ( pobierz )
34. Tekst źródłowy nr 68. [Układ pomiędzy rządem RP a rządem ZSRR, Londyn 30 lipca 1941 r. Nazwa potoczna układu "Układ Sikorski - Majski"]  ( otwórz )   ( pobierz )
35. Tekst źródłowy nr 80*
    
    
    

    ---

    
    
    
    Spis
    
    nowych tekstów źródłowych wraz z pytaniami i odpowiedziami
    
36. Tekst źródłowy N 01 . Gall-Anonim, Kronika  ( otwórz )   ( pobierz )
37. Tekst źródłowy N 02 . Bartolome de Las Casas, Krótka relacja o wyniszczeniu Indian. 1552 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
38. Tekst źródłowy N 03. Charakterystyka Ludwika XIV - L. de Saint-Simon, Pamiętniki  ( otwórz )   ( pobierz )
39. Tekst źródłowy N 04. Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 r. (fragmenty)  ( otwórz )   ( pobierz )
40. Tekst źródłowy N 05. Akt końcowy Kongresu Wiedeńskiego z 9 czerwca 1815 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
41. Tekst źródłowy N 06. Fragment przemówienia Ottona von Bismarcka w komisji budżetowej Landtagu Prus z 30 IX 1862 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
42. Tekst źródłowy N 07. Benito Mussolini, Doktryna faszyzmu  ( otwórz )   ( pobierz )
43. Tekst źródłowy N 08. Adolf Hitler, Mein Kampf  ( otwórz )   ( pobierz )
44. Tekst źródłowy N 09 . Przemówienie ministra Józefa Becka wygłoszone na plenarnym posiedzeniu Sejmu 5 maja 1939 r.  ( otwórz )   ( pobierz )
45. Tekst źródłowy N 10. [Pakt berliński, inaczej zwany paktem trzech, podpisany w Berlinie 27 września 1940 r.]  ( otwórz )   ( pobierz )